پریمکت و تک کت دو مرحله حیاتی در اجرای آسفالت هستند که کیفیت و دوام جاده به اجرای صحیح آن‌ها وابسته است. استفاده اصولی از پریمکت و تک کت باعث افزایش عمر مفید آسفالت، جلوگیری از نفوذ رطوبت و ترک‌خوردگی، و بهبود چسبندگی لایه‌ها می‌شود.
صنعت راه و جاده‌سازی در سال‌های اخیر پیشرفت قابل توجهی داشته و استفاده از مواد و فناوری‌های نوین، بهبود دوام و کیفیت جاده‌ها را ممکن کرده است. اصطلاحاتی مانند پریمکت، تک کت، سیل کت، پوشش مالچ و چیپ سیل، در این صنعت کاربرد فراوان دارند و هر یک نقش مهمی در اجرای آسفالت ایفا می‌کنند.
پریمکت چیست؟
پریمکت (Primcoat) به پخش یک لایه نازک قیر یا گیلسونایت با ویسکوزیته کم (نوع MC یا SC) روی قشر اساس گفته می‌شود. هدف از اجرای پریمکت، نفوذ قیر در خلل و فرج، اندود کردن سطح و افزایش چسبندگی قشر آسفالت به بدنه راه است.
ویژگی‌ها و نحوه اجرای پریمکت
- میزان مصرف: معمولاً بین ۱ تا ۲ کیلوگرم در متر مربع، بسته به نوع سطح.
- راه‌های شنی با خلل و فرج کم: ۰.۸ کیلوگرم در متر مربع
- راه‌های درشت‌دانه و پر منفذ: ۲ کیلوگرم در متر مربع
- دما: حداقل ۷۰ درجه سانتی‌گراد برای RC و ۱۱۰ درجه سانتی‌گراد برای SC
- زمان اجرا: حداقل ۲۴ ساعت قبل از اجرای آسفالت
- شرایط آب و هوایی: اجرای پریمکت در هوای مرطوب، بارانی یا مه‌آلود مجاز نیست
- ابزار: دستگاه قیرپاش باید سالم و یکنواخت باشد
پریمکت علاوه بر تحکیم سطح راه‌های شنی، باعث تسهیل چسبندگی آسفالت به بستر راه می‌شود و از ایجاد لایه‌های جداشده یا ترک‌خورده جلوگیری می‌کند.
تک کت چیست؟
تک کت (Tack Coat) به پخش یک لایه بسیار نازک امولسیون قیر رقیق‌شده یا قیر مخلوط RCO روی قشر آسفالت قدیمی گفته می‌شود. این لایه، اتصال بین آسفالت قدیمی و لایه جدید را ایجاد می‌کند و مانع لغزندگی و جداشدگی می‌شود.
ویژگی‌ها و نکات اجرایی تک کت
- میزان مصرف: بین ۰.۳ تا ۰.۶ کیلوگرم در متر مربع
- سطح اجرا: باید خشک و تمیز باشد
- شرایط آب و هوایی: مجاز به اجرا در هوای بارانی، مرطوب یا مه‌آلود نیست
- ابزار: دستگاه پخش تک کت باید سالم و یکنواخت باشد
- ایمنی: از تردد خودروها و وسایل نقلیه در زمان اجرای تک کت جلوگیری شود
تک کت بعد از پریمکت اجرا می‌شود و می‌تواند به عنوان درزگیر و محافظ آسفالت در برابر رطوبت، خزش لایه‌ها و ترک‌خوردگی عمل کند.
تفاوت پریمکت و تک کت
| ویژگی | پریمکت | تک کت |
|---|---|---|
| هدف | نفوذ در خلل و فرج، اندود سطح، افزایش چسبندگی | ایجاد چسبندگی بین آسفالت قدیمی و لایه جدید |
| نوع قیر | RC, MC, SC | امولسیون CRS-1, CRS-2 |
| میزان مصرف | ۰.۸ تا ۲ کیلوگرم در متر مربع | ۰.۳ تا ۰.۶ کیلوگرم در متر مربع |
| زمان اجرا | قبل از اجرای آسفالت (حداقل ۲۴ ساعت) | بعد از پریمکت، قبل از لایه آسفالت جدید |
| شرایط آب و هوایی | خشک، بدون رطوبت و مه | خشک، بدون رطوبت و مه |
| کاربرد | تثبیت و تحکیم بستر راه | ایجاد چسبندگی و محافظت از لایه آسفالت |
کاربردهای پریمکت و تک کت
- جاده‌های شهری و روستایی: افزایش دوام آسفالت و جلوگیری از نفوذ رطوبت
- بزرگراه‌ها و آزادراه‌ها: کاهش جداشدگی لایه‌ها و افزایش مقاومت در برابر ترافیک سنگین
- فرودگاه‌ها و باندهای پروازی: جلوگیری از ترک‌خوردگی و خزش آسفالت
- پارکینگ‌ها و مسیرهای صنعتی: حفظ سطح صاف و کاهش هزینه‌های نگهداری
با اجرای صحیح پریمکت و تک کت، کیفیت آسفالت به میزان قابل توجهی افزایش یافته و هزینه تعمیر و نگهداری در آینده کاهش می‌یابد.
نکات مهم هنگام اجرای پریمکت و تک کت
- اجرای هر دو مرحله باید توسط تیم متخصص و تجهیزات مناسب انجام شود
- سطح پایه یا آسفالت قدیمی باید کاملاً آماده و تمیز باشد
- از تردد وسایل نقلیه در زمان اجرای لایه‌ها جلوگیری شود
- دما و میزان قیر باید دقیق کنترل شود
- شرایط آب و هوایی برای اجرا باید مساعد باشد
جمع‌بندی نهایی
پریمکت و تک کت مراحل اساسی و حیاتی در اجرای آسفالت هستند. پریمکت به منظور نفوذ در خلل و فرج و افزایش چسبندگی قشر آسفالت به بستر استفاده می‌شود و تک کت لایه‌ای نازک است که بر روی آسفالت قدیمی اجرا شده و چسبندگی بین لایه‌ها را فراهم می‌کند.
اجرای صحیح این دو مرحله باعث افزایش دوام آسفالت، جلوگیری از نفوذ رطوبت، کاهش ترک‌خوردگی و افزایش ایمنی جاده می‌شود. بنابراین رعایت دقیق نکات فنی، شرایط آب و هوایی و میزان قیر از اهمیت بالایی برخوردار است.
✅ نکته طلایی: پریمکت و تک کت اگر به‌درستی اجرا شوند، تضمین‌کننده عمر طولانی آسفالت و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری خواهند بود.
